دیدگاه علامه طباطبایی و رشیدرضا در مورد آیه 244 بقره/ تفاوت تعریف تفسیر در گذشته و حال

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین کاظم قاضی‌زاده، استاد سطح عالی حوزه شامگاه سوم خرداد در ادامه مباحث تفسیر آیات جهادی قرآن با اشاره به آیات 243 تا 246 بقره گفت: در آیه 244 تعبیر «وَقَاتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ» آمده و برخی از این آیه استفاده قتال ابتدایی کرده و آورده‌اند که خداوند امر به جهاد کرده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی با بیان اینکه بعد از این آیات داستان جالوت و طالوت مطرح شده است اظهار کرد: در آیه 245 بحث از قرض حسن در راه خداست که ظاهرا سیاق قتال ندارد ولی مفسران آن را حمل بر تامین مالی جهاد و جنگ و دفاع کرده‌اند: «مَنْ ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَيُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافًا كَثِيرَةً وَاللَّهُ يَقْبِضُ وَيَبْسُطُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ ﴿۲۴۵﴾» و خداوند وعده فرموده که اگر در این راه مالی هزینه شود قرض به خداست که  چندبرابر پاداش در دنیا و آخرت دارد.

قاضی‌زاده با اشاره به آیه «أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَى إِذْ قَالُوا لِنَبِيٍّ لَهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ قَالَ هَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا قَالُوا وَمَا لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِنْ دِيَارِنَا وَأَبْنَائِنَا فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ» تصریح کرد: در ابتدای این آیه مردم درخواست دارند تا پادشاهی برای آنان قرا داده شود تا مقاتله کنند ولی در ادامه فرموده است که ممکن است وقت جنگ فرارسد شما پیکار نکنید؛ گفتند خیلی بعید است این کار را نکنیم زیرا ما را از دیارمان بیرون و از خانواده‌مان جدا کرده‌اند و ما قطعاً با چنین کسانی خواهیم جنگید؛ در اینجا این بحث وجود دارد که آیا کسی که از دیار و ابنا خود دفاع می‌کند دفاع  در راه خداست یا نه؛ ممکن است کسی بگوید نیت مهم است ولی گفته شده دفاع از ناموس ولو اینکه کسی متوجه راه خدا هم نباشد لازم است.

وی با بیان اینکه در گذشته آنچه امروز به نام تفسیر معروف است به تاویل تعبیر می‌کردند و آن را جزء علوم قرآن می‌دانستند، افزود: برخی مانند طبری در«جامع البیان فی تأویل القرآن» در این آیه، «فی سبیل‌الله» را این طور معنا کرده است که قتال شما در دین باشد؛ یعنی سبیل‌الله را دین گرفته است؛ در راه شیطان تلاش نکنید و نترسید زیرا مرگ و حیات در دست خداست.

قاضی زاده بیان کرد: مرحوم علامه طباطبایی به صورت روشن‌تری مراد از آیه را جهاد ابتدایی می‌داند؛ یعنی این وظیفه مهم برای ایجاد سلطه دینی است؛ ایشان فرموده که ما دنبال کشورگشایی مانند برخی حاکمان دنیایی نیستیم بلکه قصد توسعه دین را داریم؛ یعنی مراد از قتال ابتدایی را توسعه دین می‌داند و نه کشورگشایی. رشید رضا هم مراد از قتال ابتدایی را  رشد تعالی کلمة الله، حفظ مسلمین و دین می‌داند. در حقیقت کار المنار توسعه فی سبیل‌الله است و آن را صرفاً نشر دعوت اسلام نمی‌داند بلکه هم اعلای کلمه الله، تامین دین، نشر دعوت و  دفاع از مسلمانان دانسته است.

رئیس موسسه فهیم ادامه داد: به نظر بنده جهاد مفهوم عامی است و این مفهوم عام مصادیق مختلفی دارد که یکی از آن ها حفظ اسلام از هجمه دشمنان و تعرض ایدئولوژی و فتنه دشمنان از طریق ایجاد شبهه، تضییق اقتصادی و سیاسی و ... است؛ یعنی ما قصد کشورگشایی نداریم ولی دشمنان مسلمین را مورد تهاجم و ظلم قرار می‌دهند یا ممکن است کشوری اسلامی باشد ولی دشمن به عقیده آنان چندان کاری نداشته باشد بلکه برای معادن و کشاورزی این کشور اسلامی را مورد تهاجم قرار دهد که در اینجا هم حفظ این کشور اسلامی و مسلمین مظلوم اگر مستلزم قتال باشد لازم است.

استاد سطح عالی حوزه علمیه تصریح کرد: بنابراین مراد از «وقاتلوا» در آیه 244 امر عامی است که باید مصادیق آن را بیابیم؛ انچه قدر متیقن است اعلای کلمه الهی و جلوگیری از هجمه به این کلمه الهی است نه اینکه در آن طرف دنیا مردمی را پیدا کنیم که مشرک هستند و وظیفه خود بدانیم که حتما باید به آن ها حمله کرده و آن‌ها را مسلمان کنیم.

وی با بیان اینکه این چند آیه، آیات هم‌نزول است و در برخی موارد قتال به فی سبیل الله مقید شده و در برخی نشده است، تصریح کرد: کاملاً روشن است که این آیات که در مورد طالوت و جالوت است در مورد قتال دفاعی است و یا حفظ اسلام ولی اینکه آیا شامل توسعه اسلام با جهاد ابتدایی می‌شود نمی‌توان چنین استفاده‌ای کرد کما اینکه علامه طباطبایی این برداشت را از این مجموعه آیات داشته است.

انتهای پیام

منبع: ایکنا

کلیدواژه: قرآن ایکنا قاضی زاده بقره فهیم

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iqna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایکنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۳۸۸۱۱۷۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کاندیداها در آستانه انتخابات دنبال ارائه دیدگاه‌هایشان باشند

دبیر ائتلاف امنا گفت: کاندیداها باید در آستانه انتخابات دنبال ارائه دیدگاه‌هایشان باشند اما برخی جریانهای سیاسی بداخلاقی کرده و در رسانه‌های رسمی و غیررسمی حرف‌هایی زده‌اند که نشان‌دهنده چیزی جز ترسی از شکل‌گیری جریان انقلابی و پویا و توانمند نیست. - اخبار سیاسی -

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، سیدنظام‌الدین موسوی دبیر ائتلاف انتخاباتی امنا در نشست خبری، اظهار داشت: در این دوره از انتخابات مانند مرحله اول ائتلاف مردمی نیروهای انقلاب حضور فعالی دارد. در مرحله اول 7 نفر از ائتلاف امنا به مجلس راه یافتند و در این مرحله هم 15 نفر از نامزدهای امنا در انتخابات حضور دارند، در همین راستا ائتلاف امنا برنامه‌ریزی‌های مختلفی داشتند و نامزدهای این ائتلاف نشست‌های کارشناسی و گروهی داشتند.

وی افزود: این دوره از انتخابات به‌نوبه خود یک تجربه جدید سیاسی است. معمولاً در آستانه انتخابات رقابت‌ها بالا می‌رود. لیست‌ها و جریانهای فعال نگاه‌ها و دیدگاه‌های خود را مطرح می‌کنند تا مردم بتوانند انتخاب دقیق و درستی داشته باشند. ما در ائتلاف امنا هم در دوره قبل و هم دوره فعلی تأکید بر چند نکته اساسی داشتیم. ائتلاف امنا بر اساس چارچوب و اصول وارد انتخابات شد.

موسوی خاطرنشان کرد: ما معتقد بودیم در عرصه سیاست دوره پدرخواندگی و شخص‌محوری گذشته است و باید به‌سمت شاخصها حرکت کنیم. برای انتخاب نامزدها باید شاخصها را رعایت کنیم. شخص نمی‌تواند شاخص انتخاب درست نامزدها باشد. کشور نیازمند تحول جدی در عرصه تصمیم‌گیری و اجراست و ما نامزدها را هم بر همین اساس انتخاب کردیم. حدود یک‌هزار کاندیدا را بررسی کردیم و بر اساس شاخص‌ها به این 30 نفر رسیده بودیم.

دبیر ائتلاف امنا ادامه داد: امنا یک ائتلاف جدید در عرصه سیاسی بود، شاید موقعی که امنا اعلام تأسیس کرد خیلی‌ها باور نمی‌کردند به‌عنوان قطب جدی وارد عرصه سیاسی شود، خیلی‌ها حتی از دوستان و همفکرهای ما حتی تحلیلگرهای سیاسی مسئله را جدی نمی‌گرفتند و فکر نمی‌کردند این جریان بتواند در انتخابات تأثیرگذار باشد، بخشی از دلایل تأسیس امنا برهم‌زدن همین جریان بود، این‌که فقط یک گروه باید برای مردم تصمیم بگیرد، این فضا شکست و ائتلاف امنا و برخی از گروه‌های جدید معادله انتخابات را برهم زدند و ترکیب منتخبین دوره اول در تهران نشان داد که مردم مثل گذشته به یک لیست و یک جریان رأی ندادند بلکه دست به انتخاب زدند و ائتلاف امنا اثرگذاری زیادی داشت. بعد از پایان مرحله اول تصور ما این بود فضای انتخابات به‌سمتی می‌رود که از دور اول عبرت گرفته می‌شود.

وی گفت: در دور اول مدل انتخاب مردم پیام‌هایی داشت، طبیعتاً جریانهای سیاسی پویا تلاش می‌کنند آسیب‌های وارد بر خود را ترمیم کنند و از مدل رفتار مردم برای خود مدل رفتاری جدیدی طراحی کنند. فکر کردیم در دور دوم شاهد یک رقابت مبتنی بر برنامه باشیم. در این مدت که از زمان برگزاری مرحله اول گذشت متمرکز بر طراحی برنامه برای مجلس آینده بودیم، جلسات متعددی با اقشار مختلف داشتیم تا بتوانیم یک نظام مسایلی را از زبان مردم دریافت کنیم و در دور دوم مطرح کنیم و فضای انتخابات به‌گونه‌ای باشد که بلافاصله در صورت اخذ رأی مردم وارد طراحی اقداماتی برای عمل فعال در مجلس شویم، واقعیت اینکه در حوزه اقتصادی در ائتلاف امنا برای رفع مشکلات اقتصادی مردم که حول ایده‌هایی نظیر دلارزدایی مطرح می‌شود، پیگیری می‌کردیم.

موسوی خاطرنشان کرد: اما متأسفانه آنچه شاهدیم در آستانه انتخابات به‌واسطه تأثیری که گفتمان امنا داشته است، شاهد تخریب‌های متعددی هستیم، عملیات تخریبی سنگینی علیه امنا به‌صورت کلی و جزیی صورت گرفته است، پول‌پاشی‌های سنگینی در فضای مجازی صورت می‌گیرد، اختلاف‌افکنی‌های درون امنا که گاهی ما به آن می‌خندیم که اصلاً وجهی از واقعیت ندارد، بیان می‌کنند فلان گروه از امنا جدا شد، چه‌چیزی را می‌خواهند بیان کنند؟ گفتمان امنا در بدنه ملت طرفدارانی دارد؛ حتی اگر این اشخاص حاضر در امنا نباشند این نوع نگاه و این تفکر برای خود نهادسازی و ساختارسازی سیاسی خواهد کرد، این تخریب‌ها و هتاکی‌ها بیش از اینکه نشانی از واقعیت داشته باشد ناشی از ترس است، در آستانه انتخابات برخی جریانهای سیاسی بداخلاقی می‌کنند.

دبیر ائتلاف امنا گفت: کاندیداها باید در آستانه انتخابات دنبال ارائه دیدگاه‌هایشان باشند اما برخی جریانهای سیاسی بداخلاقی کرده و در رسانه‌های رسمی و غیررسمی حرف‌هایی زده‌اند که نشان‌دهنده چیزی جز ترسی از شکل‌گیری جریان انقلابی و پویا و توانمند نیست.

موسوی ادامه داد: این تخریب‌ها تغییری در نوع نگاه مردم ندارد چون آنها توجهی به تخریب‌ها ندارند و می‌دانند مسائلی که با پول‌پاشی در برخی رسانه‌های زرد و بی‌هویت صورت می‌گیرد بیشتر به‌خاطر ناراحتی و عصبانیت از انتخابات اسفند پارسال است که در انتخابات اردیبهشت تکمیل می‌شود.

انتهای پیام/+